Bewegingsvrijheid-Wat zegt de wetenschap?

Wat zegt de wetenschap over bewegingsvrijheid zónder epidurale verdoving?

Richtlijnen voor zorgverleners in binnen- en buitenland adviseren om zwangere vrouwen zoveel mogelijk bewegingsvrijheid te gunnen tijdens de arbeid en zwangere vrouwen vrij te laten in hun keuze voor arbeids- en bevalhoudingen.

In de afgelopen tien jaar werd in wetenschappelijke studies aangetoond dat bewegingsvrijheid een positief effect heeft op de volgende punten:

  • Bewegingsvrijheid helpt je meer controle over je bevalling te houden en versterkt je zelfvertrouwen waardoor je positiever op je bevalling terugkijkt.
  • Het gebruik van verticale houdingen of houdingen waarin je heiligbeen vrij kan bewegen kan langdurig persen en instrumentele verlossingen voorkomen.
  • Houdingen waarbij het heiligbeen vrij kan bewegen helpen je beter de intensiteit van de weeën te beheersen.
  • Bewegingsvrijheid en bepaalde arbeids- en bevallingshoudingen helpen je baby beter in je bekken te gaan zitten voor een vlotte bevalling. Staande houdingen, hurken of op-handen-en-knieën rusten, helpen bijvoorbeeld de bekkendiameter te vergroten. Daarnaast kan de zwaartekracht in een verticale houding voor een effectievere indaling van de baby zorgen en de kracht van de weeën verhogen.
  • Verticale houdingen leiden tot minder afwijkingen in de hartslag van de ongeboren baby.

Deze wetenschappelijke studies vonden geen eenduidig positief of negatief effect van bewegingsvrijheid voor keizersneden, scheurtjes, knippen en bloedverlies na de bevalling.

Artikel: Wetenschappelijke evidentie

spreidstand

 

Wat met bewegingsvrijheid bij een epidurale verdoving?

Zithouding peanut ball

Wist je dat je óók met epidurale verdoving (ruggenprik) heel wat mogelijkheden hebt om vrij te bewegen tijdens je bevalling?

Met epidurale verdoving hebben we vaak de neiging om (stil) te gaan liggen. Toch blijft bewegingsvrijheid ook dan belangrijk om een vlotte bevalling te bevorderen!

Onthoud:

  • Informeer bij je vroedvrouw over de voordelen en risico’s van epidurale verdoving en alternatieve pijnbestrijding voor jou en je baby!
  • Blijf ook met epidurale verdoving vaak van houding wisselen. Volg wat goed aanvoelt voor jou en je baby!
  • Heel wat houdingen zijn ook met epidurale verdoving haalbaar, mits aanpassingen. Neem alvast een kijkje op de poster hieronder of laat je door je vroedvrouw hierin begeleiden!
  • Laat je ook goed ondersteunen door je partner. Hij/zij kan je helpen om in en uit de houdingen te komen en je comfort in de posities te vinden.
  • Wees creatief in het gebruik van ondersteunend materiaal, zoals de pindabal, kussens, rebozo, birthing bar e.d.
  • De mate van je bewegingsvrijheid is afhankelijk van de gekozen dosering epidurale verdoving. Verken vooraf de specifieke mogelijkheden om vrij te bewegen in jouw geboorteomgeving.


Kom alles te weten over bewegingsvrijheid tijdens arbeid en bevalling op www.bewegingsvrijheid.be, of bespreek de mogelijkheden met je vroedvrouw.

Artikel: Wetenschappelijke evidentie

Wist je dat de manier waarop naar de hartslag van je baby geluisterd wordt invloed heeft op je bewegingsvrijheid?

zithouding CTG

Het monitoren van de hartslag van je baby tijdens de bevalling heeft als doel de gezondheid van de baby te bewaken.

Er zijn verschillende manieren om dit te doen.

  • Ofwel wordt met tussenpozen geluisterd via een doptone of een hoorbuis van Pinard,
  • Ofwel wordt er continu elektronisch gemonitord met een cardiotocography (CTG)

Uit internationale richtlijnen en wetenschappelijk studies blijkt dat bewegingsvrijheid vermindert met continue CTG-monitoring.
Vrouwen hebben vaak het gevoel dat ze dan niet meer vrij mogen bewegen. Ook kunnen de draden en riemen van de CTG-monitor soms volledige bewegingsvrijheid beperken.

Onthoud:

  • Informeer bij je vroedvrouw over de voordelen en risico’s van verschillende manieren om de hartslag van je baby op te volgen, naargelang jouw individuele situatie en voorkeuren.
  • Bij een zwangerschap en bevalling met laag risico op complicaties wordt monitoring van je baby’s harttonen met tussenpozen via doptone of Pinard aanbevolen. Zo kun je ook vrijer bewegen.
  • Vraag om een draadloze monitor als de hartslag van je baby continu moet opgevolgd worden. Zo kan je makkelijker blijven bewegen of zelfs in bad gaan.
  • Geen draadloze monitor? Ook dan kan je blijven bewegen. Een monitor kan aangelegd worden in elke mogelijke houding.

Dus kom in beweging en vertrouw op je gevoel! 💪

 

Artikel: Wetenschappelijke evidentie

Naar meer bewegingsvrijheid in Vlaanderen – Beïnvloedende factoren en aanbevelingen voor de toekomst

Willen we betere bevallingsuitkomsten en positieve bevallingservaringen faciliteren, dan hebben we meer bewegingsvrijheid tijdens arbeid en bevalling nodig. Dat is duidelijk! Om dit te realiseren, moet het een en ander in beweging komen in de verloskundige zorg in Vlaanderen. Het bevorderen van bewegingsvrijheid tijdens arbeid en bevalling vormt een belangrijk aspect van respectvolle geboortezorg en draagt zodoende bij aan het realiseren van de 12 stappen van de International Childbirth Initiative (ICI) voor respectvolle MoederBaby-Familie Geboortezorg.

De wetenschappelijke evidentie aangaande de factoren die de toepassingen van bewegingsvrijheid op verloskamers en tijdens thuisbevallingen beïnvloeden is nog zeer beperkt. Desondanks kunnen we waardevolle lessen trekken uit de zorgpraktijk in Vlaanderen. De belemmeringen zijn veelzijdig en velen van hen blijken universeel toepasbaar op de verloskundige zorgcontext in verschillende landen. Sommige factoren die het toepassen van bewegingsvrijheid beïnvloeden zijn eerder institutioneel van aard (bv. geschiedenis, beleid, leiderschap, cultuur) en vragen gerichte verbeteracties in samenwerking met andere stakeholders op langere termijn. Andere factoren liggen onder de directe invloed van de individuele vroedvrouw en ons als beroepsorganisatie (bv. kennisopbouw, ervaringsuitwisseling, sensibilisering van de zorgverlener en doelgroep) en op dit vlak kunnen eventueel sneller veranderingen gestimuleerd worden.

Artikel: 

Houdingsinterventies en occiput posterior positie van de baby

Je baby kan op allerlei manieren in je bekken liggen zowel aan het begin als tijdens je bevalling.
De ideale startpositie voor de bevalling is met het hoofdje naar beneden en het achterhoofd richting jouw buik.

Is je baby een ‘sterrenkijker’ of ligt hij in achterste plaatsing, dan wil dit zeggen dat hij met z’n hoofdje naar beneden ligt maar met zijn voorhoofd richting je navel, naar boven kijkt, ‘naar de sterren’.
Zo’n 15-50 percent van de baby’s kunnen in deze positie liggen aan het begin van de arbeid. De meeste baby’s draaien echter spontaan naar een optimale positie voor de geboorte zonder enige interventie. In 3-8% van alle geboorten gebeurt de geboorte ook effectief in deze positie.

Onthoud:

  • Dit is een veel voorkomende ligging. In de meeste gevallen verloopt de bevalling helemaal prima zonder dat enige interventie nodig is.
  • Blijf in beweging en kies houdingen die goed voor je aanvoelen! Dit helpt je baby om in een optimale geboortepositie te komen.
  • Heb je een epidurale verdoving? Ook dan is in beweging blijven heel erg belangrijk om met deze liggingsvariatie beter om te kunnen gaan.
  • Je bevallingservaring kan mogelijk anders zijn: misschien heb je onregelmatige weeën, een tragere ontsluiting, rugpijn of vroege persdrang. Maar misschien ook helemaal niet! Bevallingservaringen met sterrenkijkers zijn heel divers, niet per se beter of slechter.
  • Mocht je rugpijn hebben of graag iets doen, dan kunnen voorovergebogen houdingen en laterale lighoudingen eventueel meer comfort bieden en je baby aansporen om spontaan te draaien. Laat je vroedvrouw je hierbij begeleiden.
  • Beperk het aantal vaginale onderzoeken, want zij vertellen niet zo veel over het verloop van je bevalling.

Dus heb geduld en hou een open geest! Elke bevalling is anders! 

Omring je met zorgverleners die je alle ruimte geven om vrij te bewegen.

Artikel: 

 

Wist je dat als je baby in stuit ligt, je ook vaginaal kunt bevallen?

Je baby kan op allerlei manieren in je bekken liggen. De ideale startpositie voor de bevalling is met het hoofdje naar beneden en het achterhoofd richting jouw buik. 

Ligt je baby in stuit, dan wil dit zeggen dat hij met z’n zitvlak i.p.v. zijn hoofdje naar beneden ligt.

De meeste vrouwen met een baby’tje in stuitligging bevallen met een keizersnede. Maar wist je dat je ook prima vaginaal kan bevallen van een baby in stuitligging? In 2020 waren er in Vlaanderen zo’n 4 % vaginale stuitbevallingen. Vaginale stuitbevallingen kunnen een goede optie zijn als de ouders dit verkiezen en als er strikte criteria zijn voor risicoselectie en begeleiding.

Onthoud:

  • Een stuitligging is één van de mogelijke liggingen van je baby waarbij je twee bevallingsopties hebt: een geplande keizersnede ofwel een vaginale bevalling.

  • Kiezen hoe je wilt bevallen als je baby in stuit ligt, is een complex proces. Zoek zorgverleners die je informatie kunnen geven over de voordelen en risico’s van beide bevallingsopties.

  • Een keizersnede leidt tot een kleine vermindering van babysterfte rond de geboorte (0,5/1000) in vergelijking met een geplande vaginale stuitbevalling (2/1000). Maar dit absolute risico is klein als je het vergelijkt met vaginale bevallingen van een baby in hoofdligging (1/1000).

  • Weeg dit voordeel van een keizersnede af tegen de nadelen: je hebt minder kans op complicaties bij de moeder bij een succesvolle vaginale bevalling. Een geplande keizersnede heeft een hoger risico op complicaties bij de moeder bij een volgende zwangerschap (bv. bloedtransfusie, scheur van de baarmoeder, placentaproblemen, littekenweefsel van de keizersnede en verkleving). Bovendien heb je bij een volgende zwangerschap meer kans op een herhaalde keizersnede, een instrumentele vaginale bevalling of een spoedkeizersnede.

  • Laat je in dit proces begeleiden door een vertrouwde vroedvrouw die je kan steunen doorheen het hele proces.

  • Als je voor een vaginale stuitbevalling kiest, dan zal je bevallen in het ziekenhuis. Er zijn (stuit-)klinieken in Vlaanderen waar een team van gynaecologen, vroedvrouwen en kinderartsen speciaal opgeleid zijn om ouders te begeleiden bij stuitliggingen en -bevallingen (bv. Erasmus Ziekenhuis Brussel; Maria Middelares en Jan Palfijn in Gent; GZA Ziekenhuizen campus Sint-Vincentius en UZ in Antwerpen).

  • Je hebt ook altijd de mogelijkheid om een uitwendige kering te proberen als je aan een aantal criteria voldoet. Bij een uitwendige kering probeert de gynaecoloog door middel van uitwendige handgrepen op de buik, de baby van stuitligging naar hoofdligging te draaien. De zorgverleners in het ziekenhuizen kunnen je begeleiden in dit beslissingsproces.

Ook bij een vaginale stuitbevalling is het belangrijk dat je maximale bewegingsvrijheid hebt om je baby te helpen vlot geboren te worden.

Omring je met zorgverleners die je alle ruimte geven om vrij te bewegen en je evenwichtige, op evidentie-gebaseerde informatie verstrekken.

Artikel:

handen en knieen