EBP-acties van de VBOV

Hoe bevorderde de VBOV evidence-based vroedvrouwenzorg tot 2020?

De VBOV heeft de afgelopen jaren verschillende activiteiten ondernomen om evidence-based vroedvrouwenzorg te bevorderen. De VBOV-activiteiten ter promotie van evidence-based vroedvrouwenzorg worden toegelicht aan de hand van de EBP-levenscyclus (cfr. prioritering, ontwikkeling, validatie, disseminatie, implementatie, evaluatie). De EBP-levenscyclus en het hieraan gekoppelde bestuursmodel zijn de operationalisering van een onderliggend wetenschappelijk model. Zowat bijna elke fase van de EBP-levenscyclus kent een of meerdere activiteit. Daarnaast worden hier ook activiteiten op vlak van profilering & capaciteitsontwikkeling en de VBOV-vertegenwoordigingen binnen het ebpracticenet in de kijker gezet.

Fase: Prioritering

• Baseline study: In 2018 voerde de Werkgroep Wetenschappelijk Onderzoek een bevraging uit over de kennis, vaardigheden en attitudes van vroedvrouwen ten aanzien van EBP en klinische richtlijnen. Dit is de eerste studie (Lanssens et al., 2020) die uitgevoerd wordt bij Vlaamse vroedvrouwen en vormt een mooie baseline met waardevolle inzichten over de barrières die vroedvrouwen ondervinden om EBP toe te passen.

Fase: Ontwikkeling 

Ontwikkeling van voor vroedvrouwen nationale richtlijnen:

• In 2016 ontwikkelde de VBOV het “Good Practice Logo” - een kwaliteitslabel voor goede praktijkvoering voor perinatale zorg door de vroedvrouw. Vroedvrouwen met dit logo werken volgens evidence-based richtlijnen en waarborgen kwaliteitsvolle, continue en cliënt-gerichte opvolging van kraamgezinnen. Het logo omvat 31 aanbevelingen en is geen gevalideerde klinische richtlijn. De VBOV tracht echter haar opgebouwde kennis in te brengen bij de de novo-ontwikkeling van de “Multidisciplinaire Richtlijn Postpartum zorg in de eerstelijn” (zie hieronder). Eens deze richtlijn gefinaliseerd is, zullen de GPL-aanbevelingen aangepast worden aan de meest recente richtlijnen.
• Binnen de Werkgroep Ontwikkeling Richtlijnen Eerstelijns (WOREL), droeg de VBOV bij aan de ontwikkeling van:
  • Herziening van de “Richtlijnen voor de diagnose, behandeling, opvolging en verwijzing van infecties met Chlamydia trachomatis (CT) (2020), de novo-ontwikkeling van de “Multidisciplinaire Richtlijn Postpartumzorg in de Eerstelijn” (in progress)
  • Richtlijn rookstop (in progress)
  • Richtlijn vaginitis/vaginose (in progress)
  • Richtlijn obesitas bij volwassenen (in progress)
• De VBOV ijvert regelmatig voor de ontwikkeling van richtlijnen en de implementatie van studies door het Federale Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE), zoals bijvoorbeeld de KCE-studie 2019-10 (HSR) Lijst van verloskundige indicaties in de Belgische context.

Ontwikkeling van voor vroedvrouwen relevante internationale richtlijnen:

• De VBOV draagt regelmatig bij tot de ontwikkeling van verloskundige richtlijnen i.s.m. gynaecologen en verloskundigen uit België (VVOG), Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland NL, UK, en D.

Gegevensregistratie van epidemiologische gegevens relevant voor de geboortezorg:

• De Vlaamse vroedvrouwen registreren relevante epidemiologische gegevens die o.a. gebruikt worden voor de publicatie van de jaarrapporten van het Studiecentrum voor Perinatale Epidemiologie.
• De Werkgroep Vroed*vrouw*geleide zorg van de VBOV startte in 2019 met de registratie van geboortecijfers van vroedvrouwgeleide bevallingen in aanvulling op de door het SPE bijgehouden gegevens. Op dit moment wordt het registratiesysteem verder op punt gesteld en gewerkt aan de publicatie van de gegevens en hieruit voorvloeiende trends in de geboortezorg in Vlaanderen. Meer informatie hierover vind je hier.

Participatie vroedvrouwen bij wetenschappelijk onderzoek/studies:

• De VBOV verspreidt regelmatig oproepen aan vroedvrouwen en (toekomstige ouders) tot deelname aan onderzoeken in het kader van Masterproeven, Doctoraatsstudies en andere onderzoeksprojecten. Hiermee wil de VBOV bijdragen tot de ontwikkeling van wetenschappelijk onderzoek.

Fase: Implementatie

• Casuïstiek: Sinds 2018 worden in de rubriek “Evidence-based vroedvrouwenzorg” in het tweemaandelijks Tijdschrift voor Vroedvrouwen (TVV) regelmatig casussen uit de vroedvrouwenpraktijk besproken aan de hand van de praktijkervaringen van de vroedvrouwen en de recente wetenschappelijke literatuur. Per jaar worden 5 casussen besproken in het TVV. 

Fase: Disseminatie

Toegang tot EBP-informatie:

• Via de vertegenwoordiging binnen de EBP-redactieraad, maakt de VBOV zich sterk dat de toegang tot EBP-relevante informatie verbeterd en het aanbod vergroot moeten worden via het platform www.ebpnet.be. Dit platform stelt momenteel nationale richtlijnen bijvoorbeeld van het KCE, Domus Medica en de Finse Duodecim-richtlijnen ter beschikking.
• De VBOV droeg bij aan de (evaluatie van de) contextualisatie Finse Duodecim-richtlijnen die als prioritair gezien werden voor vroedvrouwen: Richtlijn “Labour and Delivery”, Richtlijn “Breastfeeding: advice and difficulties”, Richtlijn “Management of delivery (outside hospital)”, Richtlijn “Systemic Diseases in pregnancy” and Richtlijn “Jaundice in the newborn” .
• Sinds begin 2020 wordt nagegaan in welke mate de database met systematische reviews van het Johanna Bricks Institute (JBI) relevante EBP-informatie omvat voor verschillende zorgberoepen. De accreditatie van JBI is voorzien voor begin 2021 en de VBOV maakte zich sterk i.s.m. het Platform Praktijk en Wetenschap voor de integratie van JBI in de databank van het www.ebpnet.be.
• De VBOV ijvert binnen het ebpracticenet voor de accreditatie van de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundingen (KNOV) en de contextualisering van KNOV-richtlijnen. Naast de richtlijnen van het National Institute for Health and Care Excellence (NICE) en de JBI Systematic Reviews, zijn KNOV-richtlijnen en zeer belangrijke EBP-bronnen voor de Vlaamse vroedvrouwen.

Disseminatie van EBP-acties van de VBOV

• Disseminatie van de casussen “evidence based vroedvrouwenzorg” en andere relevante EBP-informatie van de VBOV in de ebpracticenet-nieuwsbrief.

Profilering en capaciteitsontwikkeling bij (student-)vroedvrouwen

• Onder leiding van de Vlaamse hogescholen en universiteiten, ijverde de VBOV mee voor de verankering van EBP binnen de bachelor en masteropleidingen van vroedvrouwen in Vlaanderen. Elke bacheloropleiding in Vlaanderen heeft een studiemodule rond EBP en binnen de Masteropleiding tot vroedvrouw wordt eveneens aandacht besteed aan de wetenschappelijke kennis en vaardigheden van de vroedvrouw;
• EBP maakt ook deel uit van de criteria die gehanteerd worden bij het toekennen van de VBOV-prijs bachelor en VBOV-prijs masterproeven;

Vertegenwoordigingen van de VBOV binnen en buiten het Belgisch EBP-netwerk

De VBOV verdedigt de belangen van de vroedvrouwen binnen het EBP-netwerk op vlak van de verschillende wetenschappelijke processen en de coördinatie- en besluitvormende processen. Buiten het EBP-netwerk vertegenwoordigd de VBOV de vroedvrouw eveneens in een aantal organisaties.

Het EBP-Plan van de VBOV 2021-2026.

• Meer informatie binnenkort.